Historia Odry W Polsce - Podsumowanie

Kiedy pisałam post CZEGO NIE UCZĄ NA EPIDEMIOLOGII ?, zupełnie przypadkiem odkryłam w książce Kostrzewskiego roczne liczby zachorowań i zgonów z całego brakującego okresu, który uzupełnialiśmy medianami. Zanim zrobię z nich użytek, dodamy je do wykresów i zobaczymy, czy coś się zmieniło. W danych statystycznych wprowadziłam kilka zmian. Ponieważ w zgonach z lat 1946-48 są niepełne dane, w ogóle je pominęłam. Pociągnęło to za sobą brak również umieralności i śmiertelności z tych lat. Uzupełnienie danych rocznych umożliwiło mi ręczne policzenie median, więc nie korzystam już z tych książkowych. Okazało się też, że podawane w książce 5-letnie mediany dotyczyły czasem okresów 3-letnich, więc również je odrzuciłam. Na przykład ta dziwnie niska mediana liczby zgonów zaraz po II wojnie światowej nie dość, że jest w istocie medianą z 3-ech lat, to jeszcze z tych niepełnych danych. Wykresy różnią się więc odrobinę od tych wcześniejszych i zaraz sprawdzimy, jak bardzo.

1. ludność

Tu nic się nie zmieniło, rozszerzyłam tylko oś czasu.

2. liczba zachorowań

W 20-leciu międzywojennym pokazały nam się 3 wysokie słupki sugerujące, że również w przypadku liczby zachorowań apogeum epidemii nastąpiło w okolicach lat 1925-29. Jednakże później liczba zachorowań jeszcze widocznie wzrastała. Mediany uprościły wykres i ułatwiły jego interpretację - schowały te 3 piki i przesunęły szczyt w prawą stronę (szczyt nie jest jeszcze widoczny).

Po II wojnie światowej mamy w miarę proporcjonalny wzrost (oj wiem, że faluje, ale generalnie ani nie przyspiesza, ani nie zwalnia). Potem liczba zachorowań ulega ograniczeniu i zaczyna spadać (pomimo lat epidemicznych), co zbiega się w czasie z pierwszymi szczepieniami od 1967 roku. Ponownie więc nie możemy rozstrzygnąć z jakiego powodu liczba zachorowań spadała i nie możemy wykluczyć, że szczepienia mogły wpłynąć na przyspieszenie tego spadku (wykres z prawej strony jest bardziej stromy niż z lewej).

3. zapadalność

W 20-leciu międzywojennym mamy zależność wyraźnie wygiętą bardziej do góry, a więc wyhamowywanie jest szybsze niż dla liczby zachorowań. Ponadto szczyt epidemii w okolicach lat 1925-29 jest bardziej widoczny niż dla liczby zachorowań. Te dwa fakty składają się na przesunięcie w lewo i znów otrzymujemy potwierdzenie, że mediany dobrze działają. Rozważając tylko zapadalność roczną można by dojść do wniosku, że zapadalność nadal wzrastała, natomiast mediany pokazują, że następował już powolny spadek.

Po II wojnie światowej wzrost zapadalności nie wygląda na liniowy (jak wzrost liczby zachorowań) - jest lekko wypukły, co jest spowodowane przesunięciem w lewo, które tłumaczyłam w poście o medianach. A skoro jest wypukły, to im bliżej punktu przegięcia, tym mniejszy przyrost - mamy więc samoistne zahamowywanie wzrostu. Potem następuje spadek, który jest szybszy, niż wzrost. I ponownie: epidemia zaczęła samoistnie wygasać jeszcze przed wprowadzeniem pierwszych szczepień w 1967 roku, ale wprowadzenie szczepień mogło proces przyspieszyć.

4. liczba zgonów

Wyskoczyła nam tu prawie 2 razy większa liczba zgonów, co jeszcze bardziej potęguje "brakefekt" szczepień.

5. umieralność

Tu podobnie.

6. śmiertelność

Życzę powodzenia w odczytaniu z wykresu, jaka była śmiertelność na rok przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień.

7. podsumowanie

Fajnie, że mamy wszystkie roczne dane, ale z drugiej strony dobrze, że były problemy z ich zdobyciem, bo dzięki temu przeanalizowaliśmy też mediany. A dały nam bardzo dużo. ŹRÓDŁA DANYCH
- ludność: pl.wikipedia.org/wiki/Ludność_Polski
- zachorowania i zgony 1919-24: Włodzimierz Berner, Z DZIEJÓW WALKI Z OSTRYMI CHOROBAMI ZAKAŹNYMI W POLSCE PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ – DO 1924 R. (Z UWZGLĘDNIENIEM WIELKICH MIAST), PRZEGL EPIDEMIOL 2008; 62: 849 – 859
- zachorowania i zgony 1925-54: red. Jan Kostrzewski, Choroby zakaźne w Polsce i ich zwalczanie w latach 1919-62, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1964
- zachorowania i zgony 1955-74: imgur.com/xjOQcNf
- zachorowania i zgony 1975-98: i.imgur.com/sHtl8Vg.jpg
- zachorowania i zgony 1999-2016: wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/index_p.html#01
- plik z danymi: ściągnij z Google Drive lub bezpośrednio

comments powered by Disqus